Yılın sonu yaklaşırken ChiliZ(CHZ)’in taraftar tokenları (FTO) blockchain ekosistemine damga vurdu. 21 Aralık 2020’de Juventus(JUV) ve Paris Saint-Germain(PSG) takımlarının tokenları Binance üzerinden işleme açıldı ve kısa sürede çok büyük ilgi gördü. Türkiyeden Galatasaray(GAL), Trabzonspor(TRA), Başakşehir(IBSK) gibi futbol klüpleri de geçtiğimiz dönemlerde taraftar tokenlarını işleme koymuştu. Dünyaca ünlü Barcelona, Roma gibi kulüpler de daha önce tokenları başlattılar. Peki nedir bu taraftar tokenları? Ne işe yarar? Arkasında nasıl bir teknoloji var? Hep birlikte inceleyelim.
ChiliZ spor ve e-spor kulüpleri fan kitlelerinin yalnızca izleyici değil aynı zamanda karar verici olduğu bir gelecek hayal ediyor. Spor ve e-spor dünyası, hayranlara en sevdikleri takımların yönetim ve strateji kararlarını yönlendirmek için doğrudan bir imkan sunan bu sistemi “kalabalık kontrolü” motoru olarak adlandırıyor.
Problem&Çözüm
ChiliZ, kulüp taraflarlarını yalnızca pasif gözlemci pozisyonda bulunduklarını, en fazla lisanslı ürün satın alarak etkileşim sağlayabildiklerini gözlemleyerek, taraftarların, takım kararlarını kontrol edebilecekleri ve yönetime etki edebilecekleri chiliZ platformunu oluşturuyorlar. Bu platform temelde Blockchain tabanlı, güvenli ve anonim bir oy verme mekanizmasıdır. Ethereum’un ERC-20 akıllı sözleşme protokolüne sahip olan yapıda taraftarlar yalnızca oy vermiyor, aynı zamanda kulüp tokenı ile ticari faaliyetler de gerçekleştirebiliyorlar. Oy verme gibi katılım süreçleri chiliZ platformunun da ortak olduğu socios.com üzerinden yapılırken, token edinme süreçleri chiliZ’in kendi exchange sistemi üzerinden yapılıyor. Ekip, gelecekte bu yöntemle spor ve e-spor klüplerinin merkeziyetsiz olarak yönetilebileceğine ve fonlanabileceğine inanıyor. Blok zincir teknolojisi sayesinde sonuçların manüpile edilemeyeceğini ve taraftar görüşlerinin de görmezden gelinemeyeceğini düşünmektedirler.
Nasıl Çalışıyor?
ChiliZ’in exchange platformu üzerinden veya chiliZ tokenlarının satıldığı blockchain borsaları üzerinden taraftarı olduğunuz kulübün tokenını alıyorsunuz. Aldığınız her bir token bir oy hakkına denk geliyor. Kulüpler, taraftarların katılım sağlayabilecekleri kararları socios.com üzerinden yayınlıyorlar. ERC-20 akıllı sözleşme protokolü sayesinde ilgilendiğiniz kulübün token’ına sahipseniz otomatik olarak oy hakkınız doğuyor ve uygulanmasını istediğiniz karar için oy veriyorsunuz. ChiliZ bu oy hakkını “Voices” olarak tanımlıyor. Dilerseniz bu oy hakkınızı chiliZ’in “The Voice Marketplace” platformunda açık arttırmayla satabiliyorsunuz. Bu satış işlemi ise yeni ve farklı bir ticari deneyim imkanı sunuyor.
Peki chiliZ neden Ethereum ERC-20’yi tercih ediyor? Bunun cevabını kendileri aşağıdaki maddelerle açıklıyorlar;
- Ethereum’un, açık kaynaklı geliştirme ruhuna sahip olması
- Ethereum, geliştiricilerin dApps, merkeziyetsiz otonom organizasyonlar ve akıllı sözleşmeler oluşturabilmesi için eksiksiz bir araç seti sunmaktadır
- Ethereum ve Solidity’nin (akıllı sözleşmelerin kodlandığı yazılım dili) çok iyi kurulmuş ve aktif bir topluluğa sahip olması
- Diğer Blockchain uygulamaları ile karşılaştırıldığında, vaatleri yerine getirebilen ve aktif binlerce uygulamayı çalıştıran kanıtlanmış bir teknoloji olması
- Zengin dApp uygulamalarının geliştirilmesini sağlayan Turing complete smart contract betik dili ile birlikte geliyor olması
- Truffle veya Open Zepplin gibi kaliteyi ve güvenliği yukarıya taşıyan araçlara sahip olgun bir ekosistem olması
- Etherum teknolojisinin farklı konsensus algoritmalarına izin veriyor olması (Proof or stake, work, authority)
- Ethereum’un yol haritasının farklı çalışma modellerinin önünü açıyor olması
- Etherem’un Enterprise Ethereum Alliance gibi yapılarıyla topluluklarını bir çatı altında toplaması ve aktif benimseyenlerin fikir birliğine güvenerek hareket etmeleri
Blockchain dünyasında ERC-20 rüzgarı esmeye devam ediyor. Akıllı sözleşme mantalitesi farklı iş modellerine kapsını açıyor. chilZ spor ve e-spor alanında alışılmadık farklılıklar yaratma peşinde fakat bize sorarsanız işin uygulama aşaması içerisinde bir takım riskler barındırıyor. Örneğin bir kulübün fanatik taraftarları birleşerek rakip kulübün tokenlarını satın alabilir ve kulübün kararlarını manipüle edebilir. İncelememizde bu konuya dair herhangi bir önlemle karşılaşmadık. Özellikle kullancıların e-spor sektöründe oyuncuların oynayacağı karakteri belirleyebileceklerini söyleyen chiliZ, zayıf karakter seçilmesi için yapılabilecek ‘voice’ kullanımına nasıl cevap verebilir merak konusu. Bizim akımıza bir çözüm gelirse sizlerle ve onlarla paylaşacağız :)
Bu ve benzer konuları tartışmak, fikir ve uygulama geliştirmek ve beyin fırtınası yapmak için topluluğumuza katılın. Öğrenecek ve geliştirecek çok şey var.
Bizi Takip Et, Bize Katıl:
https://twitter.com/coingeciyomu
https://medium.com/@coingeciyomu
linkedin.com/company/coin-geciyo-mu
