Bir kripto para fikrin mi var? Blockchain teknolojileri hakkında bir girişimde mi bulunmak istiyorsun? Acaba fikrimle ilgili nasıl uygun ekip arkadaşı, kuluçka programı, hackathon, ödül ve yatırım programı bulabilirim diye mi soruyorsun? Bu yazıyı bu cevapları bulman için hazırladık. Ülkemizde maalesef kriptoparalar fazlasıyla ilgi görürken blockchain teknolojilerine gereken katkı yapılmamaktadır. Bu yazıyla girişimci adayların çalışmalarını gerçekleştirmeleri için detaylı bilgi edinmeleri amaçlanmaktadır. Haydi başlayalım!
A-Blockchain Nedir ve Nasıl Çalışır?
Blockchain şifrelenmiş işlem takibi sağlayan dağıtık bir yapıya sahip veri depolama sistemidir. Veriler güncellenemez ve silinemez. Bu özelliği ile veri blokları birbirlerine şifreleme algoritmaları ile bağlanarak saklanır. Bir zincir özelliği taşıdığı için blok zinciri (blockchain) ismini almıştır. Çalışma mantığını daha iyi anlamak için basit bir örnekle devam edelim.
Eskiden bakkallar veresiye defteri tutarken aynı zamanda müşteriler de kendi veresiye defterlerini tutardı. Müşteri bakkala giderken bu defteri de yanına alarak aldıklarını hem kendi defterine hem de bakkalın defterine yazdırırdı. Böylece bakkalın habersiz değişiklik yapması önlenmeye çalışılırdı. Blockchain de aynı bu mantıkla çalışmaktadır. Bir veri blok zinciri ağ üzerindeki herkes ile aynı olacak şekilde tutulur. Herhangi biri kendi bloğu üzerinden diğerlerinin onayı olmadan bir şey eklemeye çalıştığında diğer bloklar ile çatışacağı için bu değişiklik gerçekleşemeyecektir(1).
B-Blockchain Girişimciliği Nedir?
Blockchain teknolojisinin kökleri çok eskilere kadar dayanıyordu. Blockchain teknolojisinin ardındaki fikir, bilim adamları Stuart Haber ve W. Scott Stornetta’nın hesaplama açısından kullanışlı bir çözüm ile dijital belgelerin zaman damgası ile kurcalanamaz veya geriye dönük olarak değiştirilememesi şeklinde 1991 yılında tanımlanmıştır. Sistem, zaman damgalı belgelerin saklanması için kriptolanmış güvenli bir blockchaini kullanmış ve 1992 yılında Merkle ağaçları tasarıma dahil edilmesiyle birlikte birkaç belgenin bir blok halinde toplanması sağlanmış, buda sistemi daha verimli hale getirmiştir. Bununla birlikte, bu teknoloji kullanılmamış ve patent Bitcoin’in başlangıcından dört yıl önce, 2004 yılında sona ermiştir. 2004 yılında bilgisayar bilimcisi ve kriptografi aktivisti Hal Finney (Harold Thomas Finney II), yeniden kullanılabilir iş ispatı olan RPoW adlı bir sistemi tanıtmış; bu sistem, değiştirilemez ve özgün bir Hashcash tabanlı iş ispatı tokenı alarak çalışmaya başlamış ve karşılığında kişiden kişiye aktarılabilen bir RSA imzalı token oluşturmuştur. Yeniden Kullanılabilir İş İspatını (RPoW) kripto paranın tarihinde erken bir prototip ve önemli bir başlangıç adımı olarak düşünülebiliriz. (2).
Evet buraya kadar akademik çalışmaların, yeniliğin ve prototip çalışmalarının olduğunu görüyoruz peki madem çalışmalar 1991 yılına kadar dayanıyor öyleyse biz niye 2008’i milat olarak görüyoruz?
Cevap: Girişimcilik
Neden girişimcilik?
Çünkü blockchain teknolojisini sürdürülebilir bir iş modeline dönüştürerek geçmişte yapılan tüm çalışmaların üzerinde bir değer yaratan kişi veya grup olarak tanımlanan Satoshi Nakamoto blockchain bir hizmete dönüştü. Yani girişimcilik bir fikrin teorik temellerinin atılması, birikimli bir şekilde ilerlemesi ve prototip çalışmalarının tamamlanmasından öte tüm bu çalışmaları insanların ve kurumların, zamanın ihtiyacını karşılayan bir ürün veya hizmete dönüştürmesiyle ilgilidir. Dolayısıyla Satoshi Nakamoto ilk blockchain teknoloji geliştiricisi değildir fakat ilk blockchain girişimcisidir diyebiliriz. Teknolojileri bir araya getirip sürdürülebilir bir iş modeli oluşturmuştur ama bu onu tanımamızı maalesef sağlamıyor:)
Şimdi herkesin merak ettiği soruyu soruyoruz. Nasıl blockchain üzerine girişimde bulunabilirim?
C-CRYPTOGİRİŞİMCİ YA DA CRYPTOPRENEUR
1-Bir girişimcinin ilk olarak fikre ihtiyacı var peki fikri nasıl edinebilirsin?
Cevap: Fikir Madenciliği:
1.1-Araştıracaksın, derinleşeceksin:
Sana bu konuda küçük bir örnek veriyorum:
Blockchain teknolojisi nedir: Örnek olarak en basiti https://academy.binance.com/tr ‘dan bilgi edinebilirsin
Kripto teknolojilerinin whitepaperları: Örnek olarak http://whitepaper.io/ ‘dan bilgi alabilirsin
1.2-Teknolojiyi süzecek ve trendleri takip edeceksin
Sana burada örnek olarak teknoloji ve geleceğiyle ilgili bağlantılar bırakıyorum ayrıca benim zamanında okudukça aklıma gelen fikirleri de seninle paylaşacağım. Fikirler kötü olabilirJ ama sana çabaladıkça olduğunu belirtmesi açısından önemlidir:
https://www.ibm.com/blogs/blockchain/2020/04/the-future-of-blockchain/
Fikir: Sadece şirket coinlerinin olduğu bir borsa
https://www.europeanbusinessreview.com/what-is-the-future-of-blockchain-and-cryptocurrencies/
Fikir: Transferwise gibi hiçbir borsaya bağlı olmadan kriptopara göndermek
https://www2.deloitte.com/us/en/pages/consulting/articles/future-of-blockchain.html
Fikir: IOT Mining
https://www.chetu.com/blogs/technical-perspectives/5-blockchain-predictions.php
Fikir: Tapu gibi önemli varlıkların mülk sahibiyle devlet arasında sözleşmesinin kripto yapılması
https://aithority.com/guest-authors/blockchain-technology-in-the-future-7-predictions-for-2020/
Fikir: Ben mesela gümüşün kriptosunu arıyorum. Altının var ama gümüşün yok. Veya yenilenebilir enerji veya 5g teknolojisi gibi yatırım fonu coinleri de yok.
https://www.dataversity.net/the-future-of-blockchain/
Fikir: IOT, Yapay Zeka ve Blockchain ile araçların etkileşimi
2-Bir girişimin kabaca 4S’e ihtiyacı olduğunu söyleyebiliriz:
Sağlam Ekip
Sağlam Kültür
Sürekli İnovasyon
Sürdürülebilir Gelir Modeli
2.1-Sağlam Ekip:
Öncelikle birinci aşamada bol bol iletişim halinde olacaksın. Seminerler, whatsapp grupları, telegram grupları kovalayacaksın. Buradaki iletişimin senin için birer ekip sermayesi oluşturacak. Fikrini bir tek sayfa özet haline getirip ya da bir sunum haline getirip arkadaşlarına, insanlara sunacaksın. Tabi burada fikrinin öz hali, odaklandığı problem, getirdiği çözüm, ürün, pazar büyüklüğü, hedef kitlesi, yol haritası ve gelir modelinin olması çok önemli. Kesinlikle bu bilgilere yer vermeni öneririm. Ardından fikrinle etkilediğin, istikrarlı ve tutkulu insanlarla girişim yolculuğuna başlayacaksın.
2.2-Sağlam Kültür:
Kesinlikle fikir üzerine çalışan bir ekibin yalın bir şekilde yol alması için iş-zaman çubuk grafiğinin çizilmiş olması ve başlangıç-bitişinin belli olması, her bir kişinin görevinin net olarak belirli olması, iş kırılımlarının yapılması gerekmektedir. Bunun için yaygın olarak kullanılan Trello gibi basit proje yönetim araçlarını tercih edebilirsin.
Bu süreçler içerisindeyken her aşamada girişimcilik yolculuğuna katkı yapacak kişi ve kurumlar olacaktır ve bence disiplinli, hızlı ve bağlantılı ilerlemen girişimin için önemlidir. Tabi tek başına da üretip pazara fikrini sunabilirsin. Bu da olabilir ancak garajına kapanma, bağlantı kur! Üretmek kadar satmak da önemli. Satılmayan bir girişim hayal kırıklığı, satılan ama üretilmeyen bir girişim balondur. İkisi de olma. İnsanlara tanıt, insanlarla tanış, kurumlarla irtibatta ol. Burada da girişimcilik ekosisteminin aktörleri sana yardımcı olacaktır. Her aşamanın ayrı girişimcilik aktörleri var. Burada da dikkat etmen gereken şey kendini geldiğin aşama, edindiğin network ve aldığın yatırımlarla avutmamandır. Çoğu girişim bu kısımlarda yönünü şaşırabilir. Sevgili ve Sayın girişimci senin amacın dünyayı değiştirmektir, karakterini değil! Sunduğun girişim fikri dünyaya faydalı olana kadar sen bir girişimci değilsin, girişken olabilirsin ama ancak fayda sunabilirsen girişimci olabilirsin. Senin için kolaylaştırıcı girişim yolculuğun adına ileride girişimcilik ekosisteminin aktörleri her bir aşama için sana tanıtalacaktır.
2.3-Sürekli İnovasyon:
Değerli girişimci arkadaşım, girişimini kurdun ama girişimcilik sonu olmayan bir yolculuktur. Yıkıcı bir teknoloji sundun. Tebrikler. Artık amansız rakiplerin olduğu ve her şeyin değişebildiği, tıpkı senin bazı girişimleri sonlandırdığın gibi seni sonlandırabilecek girişim ve teknolojilerin yükselebileceği bir dünyadasın! Ama cesur ol! Yıkıcı inovasyonuna, birikimli inovasyonunla devam et. Sürekli inovasyon yap! Girişimin gayretini büyümeye harcarken bir taraftan da daha iyi, güzel ve hızlı yapabilecek yolları arasın. Durakta durma, bekleme yapma, dünyanın daha fazla inovasyona ihtiyacı var. Problemine aşık ol! Sürekli kendini ve daha iyi çözümleri keşfet! Yılma, sen yarınları yaklaştıracaksın. İnovasyonun amacı dünyayı ve insanları yarına yaklaştırmaktır. Ekmeğinin derdinde bir girişimci olmak istiyorsan ticari girişimci olabilirsin, en basitinden çiğköfte dükkanı açar, yolunu bulursun. Bu alan dünyayı değiştirenlerin kendini istihdam ettiği, yolunu adımlarıyla inşa ettiği bir alandır.
2.4-Sürdürülebilir Gelir Modeli:
Sevgili ve Sayın Girişimci, bir girişimin sürdürülebilir olmasının en temel motivasyonu müşterilerine yani ürün ve hizmetini sunarak muhabbet ettiği kişileri sevmesidir. Evet! Yanlış duymadın, kaldır at bütün kitapları ve bana kulak ver. Bir girişim ancak müşterilerini severse, onların ihtiyaçlarını görürse hayatını devam ettirebilir, sürekli inovasyon yapıp büyüyebilir.
Müşterilerini sürekli analiz et. Pazarını, trendlerini sürekli anlamaya çalış. Ürettiğin değerin hak ettiği karşılığı müşterinin bedelini ödemeye hazır olduğu bir şekilde sun ve sürekli hazır olduğu şekilde sunmanın yollarını ara! Ancak böylece sürdürülebilir bir iş fikri modeline sahip olabilirsin. Unutma, bir girişimin iki temel unsuru vardır: Üretim ve Satış!
D-BLOCKCHAİN GİRİŞİMCİLİK EKOSİSTEMİ
1-Genel Girişimcilik Ekosistemi
Sana Türkiye Blockchain Derneği’nin bir çalışması olan ve blockchain ekosisteminin tamamını tanıyabileceğin bir hizmeti göstereceğim. Bu grafikten tamamını görüntüleyebilirsin ve irtibat kurabilirsin:
https://graphcommons.com/graphs/6da74976-afeb-4884-be0f-c73870636bae
Tamam bilgini edindin, fırsatı gördün, ekip arıyorsun. Bu aşamada bu ekosistemle irtibatta kal. Hangi eksiklere sahipsen bu alanda gerekli girişimci gücüne ulaşmak için gruplara katıl, fikir yarışmalarına katıl, en yakınlarından başlayarak bir serüvene atıl. Networking uygulamaları ya da en basitinden linkedin’i dene. Üniversite arkadaşlarını ya da mezunsan eski üniversite arkadaşlarını bul ve konuş. Fikrinle insanları büyüle, harekete geçir ve yolculuğuna başla!
Genel olarak bilgi edinmen için seninle dünya girişimcilik ekosistemiyle ilgili bilgi edinebileceğin iki site paylaşacağım:
Türkiye’deki girişimcilik ekosistemiyle ilgili bilgi edinebileceğin kaynak ise StartupWatch’ın hazırladığı ve sürekli güncellediği Türkiye Girişimcilik Ekosistemi çalışması:
https://blog.startups.watch/turkish-startup-ecosystem-map-v6-0-ea9f21362917
Buralarda gördüğün gibi her aşamada sana yardımcı olacak kurumlar, şirketler, girişimcilik merkezleri, yatırımcılar vs. bulunmaktadır. Niye çünkü sen değerlisin. İlerlemenin itici gücüsün. Herkes sana destek olmak ve dünyayı yarına yaklaştırmak istiyor.
Fintech girişimi olarak da başvurabileceğin bir çok yer var. Örnek olarak buraya bakabilirsin:
https://fintechnews.ch/list-of-fintech-startup-accelerators-and-incubators-in-europe-2/
Senin bir startup olarak geçeceğin aşamalar şunlardır:
-Önkuluçka&Fikir Aşaması
-Kuluçka&Tasarım ve Prototip Aşaması
-Hızlandırma yani Şirketleşme ve Yeni Şirket Aşaması
-Ölçeklenme&Dünyaya Değer Önerini Kanıtlama Aşaması
2-Blockchain Girişimcilik Ekosistemi
2.1-Hackathonlar:
Blockchain ile ilgili hackathonlara katılarak hem ekip arkadaşı bulabilir, hem iş fikrini sınayabilir hem girişimini hızlandırabilir hem de bağlantı edinebilirsin. Aşağıda bu hackathonları bulabileceğin örnekleri veriyorum:
2.2-Girişimcilik Programları:
Blockchain teknolojilerini geliştirirken girişimcilik eğitimleri alabilir, fikrine mentörlük, danışmanlık bulabilir, programı tamamladığın takdirde destek alabilirsin:
Kriptopara Borsası Kuluçka ve Hızlandırıcısı:
Kuluçka ve Hızlandırıcı Örnekleri:
https://incubatorlist.com/top-blockchain-startup-accelerators-incubators-and-vcs/
https://fastandclean.org/top-7-blockchain-focused-startup-accelerators/
Hızlandırıcılar Hakkında Bilgilendirici Yazı:
Girişimcilik Süreci Hakkında Bilgilendirici Bir Yazı ve Blockchain Girişimcilik Ekosisteminden Örnekler:
https://www.linkedin.com/pulse/notable-blockchain-incubators-accelerators-lawrence-hecht/
2.3-VC (Girişim Yatırımcısı) Listesi :
https://www.thebusinessofcrypto.com/company/venture-builder/
SONSÖZ
Sevgili Girişimci, Coingeçiyomu Blockchain Teknolojisi Geliştiricileri Topluluğu olarak bu yazıyı seninle paylaştık. Umarız faydası dokunmuştur. Biz blockchain teknolojisinin değil, ticaretinin bu kadar revaçta olmasına birer yarına yaklaştırıcı olarak üzülmekteyiz. Bu sebeple ülkemizde blockchain teknolojisi geliştirenleri, iş fikirleri olanları, yatırımcıları ve ilgilileri bir araya getirmek istiyoruz. Birlikte öğrenmek, üretmek ve girişim yolculuğunu paylaşmak istiyoruz.
Bizimle blockchain teknolojisini öğrenebilirsin,
Bizimle birlikte üretebilirsin,
Denersin, yanılırsın ve bir daha deneyebilirsin;
Bitmedi; burada tanıştığın insanlarla ekip kurup bir maceraya atılabilirsin,
Fikrini sunabilir, görüşleri alabilir, fikrini sınayabilir ve kendini keşfedebilirsin…
Biz sadece öğretmek ve üretmek istemiyoruz; beraber hatalar yapmak, beraber yanılmak, beraber düşüp tekrar ayağa kalkmak istiyoruz.
Blockchain Teknolojisi geliştirmek isteyenler bize ulaşabilirsiniz:
coingeciyomu.com
Sosyal Medya Hesapları:
Twitter:
https://twitter.com/coingeciyomu
Medium:
https://medium.com/@coingeciyomu
Youtube:
https://www.youtube.com/channel/UCmbN6o-2_3cUqH7ybQj7VSw
Linkedin:
linkedin.com/company/coin-geciyo-mu
Discord:
Telegram:
https://t.me/joinchat/MIftihkPJTDFL1ysFsASsA
GitHub-Repo: https://github.com/inceabdullah/coingeciyomu
GitHub-Proje: https://github.com/inceabdullah/coingeciyomu/projects/1
Kaynakça
(1) https://btm.istanbul/blog/blockchain-nedir-girisimciler-icin-nasil-firsatlar-saglar
(2) https://academy.binance.com/tr/articles/history-of-blockchain
Öneri Yazılar
https://louislapat.medium.com/how-to-build-a-crypto-startup-8e26dcba7b97
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0007681317301209
